با هر تپش و ضربان قلب، خون فشار مشخصی را به شریان‌ها وارد می‌کند که این نیرو، همان فشار خون است. این فشار خون اگر کمتر از ۹۰/۶۰ میلی‌‌متر جیوه باشد، فشار خون پایین نامیده می‌شود. علائم فشار خون پایین در ابتدا چندان زیاد نیستند؛ اما اگر آن را به موقع تشخیص ندهید، ممکن است عوارضی همچون غش یا سرگیجه را به همراه داشته باشد.
اغلب پزشکان و متخصصان تا زمانی که علائم قابل توجهی در بیمار مشخص نشود، فشار خون پایین را به عنوان یک مشکل و بیماری جدی در نظر نمی‌گیرند. به طور کلی، فشار خون پایین مانند فشارخون بالا خیلی دردسرساز نیست، اما در بعضی موارد میتواند نشان دهنده یک بیماری جدی باشد. از این رو در ادامه این مطلب قصد داریم علائم فشار خون پایین را به شکل جامع‌تری مورد بررسی قرار دهیم.
مهم ترین علائم فشار خون پایین
اکثر بیماران ممکن است در ابتدا علائم فشار خون پایین را خیلی تجربه نکنند. در بعضی از موارد، افرادی که هم‌زمان دارای فشار خون پایین و وزن ایده‌آل هستند، کیفیت زندگی‌شان بسیار خوب است. با این حال بعضی اوقات فشار خون پایین میتواند نشان دهنده بیماری‌های مزمنی همچون عدم تعادل هورمونی یا وضعیتی جدی همچون آنافیلاکسی باشد.
به همین دلیل هم نباید علائم افت فشار خون را نادیده گرفت. این علائم معمولاً شامل غش کردن، سبکی سر، گیجی و سرگیجه می‌شوند که ممکن است به صورت تکی یا همگی با هم رخ دهند.
اگر علائم افت فشار خون ، همچون تب، تغییر در ضربان قلب، سردرد، تشنگی شدید، استفراغ، ایجاد مشکل در تنفس، اسهال و واکنش‌های آلرژیک را مشاهده کردید، بهتر است سریعاً خود را به پزشک متخصص برسانید؛ زیرا این علائم اکثراً ناشی از بیماری‌های زمینه‌ای هستند و به هیچ عنوان نباید آن‌ها را نادیده بگیرید.
انواع فشار خون پایین
فشار خون پایین انواع مختلفی دارد که بهتر است به خوبی هر کدام از آن‌ها را بشناسید تا در مواقع ضروری بتوانید اقدامات لازم را خوب‌تر انجام دهید. به همین خاطر توصیه می‌شود مطالب مهمی که در ادامه مقاله ذکر شده را نادیده نگیرید.
· افت فشار خون Neurally mediated
دقت داشته باشید فشار خون به عنوان یک عمل مشخص شناخته شده که میان سیستم عصبی و دیگر سیستم‌های بدن، تعادل لازم را برقرار می‌کند. افت فشارخون Neurally mediated یا افت فشار خون به واسطه عصبی، هنگامی رخ می‌دهد که یک ارتباط غیرعادی و نادرست میان مغز و قلب وجود داشته باشد. علائم افت فشار خون Neurally mediated نیز زمانی قابل مشاهده است که فرد عصبی شود.
· فشار خون Orthostatic
افت فشار خون وضعیتی یا Orthostatic، معمولاً ناشی از تغییر حالت ناگهانی بوده و ممکن است برای هر کسی رخ دهد. برای مثال هنگامی که خیلی سریع از موقعیت دراز کشیده یا نشسته به حالت ایستاده در می‌آیید، ممکن است دچار افت فشار خون وضعیتی شوید.
· افت فشار خون Postprandial
یکی دیگر از انواع فشار خون پایین که اغلب بعد از صرف غذا رخ می‌دهد، فشار خون Postprandial نام دارد. اصلی ترین دلیل پایین آمدن فشارخون بعد از خوردن غذا، نیاز داشتن روده‌ها به خون بیشتر برای هضم غذا است. این نوع افت فشار خون بیشتر در افراد مسن و افراد دیابتی رخ می‌دهد و نیاز به مدیریت مناسبی دارد.
دلایل ابتلا به افت فشار خون
حال که با علائم فشار خون پایین و انواع آن آشنا شدیم، بد نیست دلایل بروز آن را نیز بررسی کنیم. توجه داشته باشید که فشار خون به ۲ مکانیسم اصلی بدن فرد یعنی مقاومت رگ‌ها و عملکرد قلب بستگی دارد و این مکانیسم‌ها احتمال دارد تحت اثر عوامل هورمونی و عصبی دچار اختلال شوند. در نتیجه فشارخون شما دچار تغییر می‌شود. افراد ممکن است به دلایل مختلفی دچار افت فشار خون شوند که در ادامه، رایج ترین دلایل آن را نام برده‌ایم.
- افت فشار خون میتواند به علت تغییر ناگهانی حالت رخ دهد و علائم آن برای چند دقیقه ادامه داشته باشند.
- افرادی که دچار بیماری‌های قلبی هستند، معمولا قلب‌شان به خوبی خون را پمپاژ نمی‌کند. در چنین شرایطی هم فشار خون با افت مواجه خواهد شد.
- با توجه به این که عروق خونی در زمان بارداری مقداری منبسط می‌شوند، فشار خون با افت مواجه می‌شود. افت فشار خون در زمان بارداری اگر به موقع تشخیص داده نشود و مورد درمان قرار نگیرد، ممکن است به یک مشکل جدی تبدیل شود.
- یکی دیگر از مهم ترین دلایل افت فشار خون، تحریک شدن عصب ریوی-هضمی یا عصب واگ است. این عصب به عنوان طولانی‌‌ترین عصب مغزی شناخته شده است و در صحبت کردن، بلعیدن غذا و فعالیت‌های هاضمه نقش مؤثری دارد.
- گاهی اوقات علائم فشار پایین به دلیل وجود مشکلات هورمونی نیز رخ می‌دهند. غده تیروئید وظیفه ذخیره سازی و تولید هورمون‌هایی را برعهده دارد که به حفظ عملکرد گوناگون بدن کمک می‌کند. از این رو هر گونه اختلال یا مشکلی که در این غده به وجود بیاید، میتواند افت فشارخون را به دنبال داشته باشد.
- از دیگر علت‌های پایین آمدن فشارخون، وجود سیگنال‌های عصبی معیوب میان قلب و مغز بوده که نباید آن را نادیده گرفت.
- دقت داشته باشید داروهایی همچون مسدود کننده‌های کانال کلسیم، مسدود کننده‌های بتا و قرص‌های ادرارآور نیز می‌توانند موجب بروز علائم فشار خون پایین شوند.
- کمبود مواد مغذی در بدن هم نقش مؤثری در ایجاد افت فشار خون دارد. اگر اسید فولیک و ویتامین B12 در بدن بسیار کم باشد، فرد دچار کم خونی می‌شود و در نتیجه فشارخون کاهش می‌یابد.
- از دیگر علت‌هایی که ممکن است منجر به بروز علائم فشار پایین خون شود، می‌توان اختلالات اشتها را نام برد. افرادی که دچار بی‌اشتهایی عصبی هستند، نسبت به افراد سالم، کالری نسبتاً کمتری را دریافت می‌کنند و همین امر میتواند بر روی عملکرد قلب نیز تأثیرات مخربی را به جای بگذارد و باعث افت فشار خون شود.
روش‌های مناسب جهت تشخیص فشار خون پایین
برای این که درمان مناسبی داشته باشید، اول از هر چیزی باید از روش‌های اصولی جهت تشخیص فشار خون پایین بهره بگیرید تا دلایل این مشکل به خوبی مشخص شوند. بنابراین هر زمانی که علائم فشار خون پایین را مشاهده کردید، فوراً به یک دکتر متخصص مراجعه کنید تا معاینه‌های لازم انجام شود.
برای معاینه فیزیکی، پزشک از شما درباره علائم خاص، سابقه بیماری و شرایطی که تحت آن افت فشارخون رخ داده، سوالاتی را می‌پرسد که باید پاسخ دقیقی ارائه دهید. بعد از آن، ضربان نبض و فشارخون، چندین بار در شرایط مختلف مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
بیشتر خوانید:
- علت بالا رفتن فشار خون در شب چیست و چه علائم و عوارضی دارد؟
- انواع درد قلب ؛ کدام درد قلب خطرناک است؟
در مرحله بعدی برای تشخیص بهتر مشکل، ممکن است تست آزمایشگاهی یا تست خون جهت بررسی مشکلات مرتبط با قند خون و کم خونی تجویز شود. اگر پزشک شک داشته باشد که افت فشار خون حاصل از مشکلات ریوی و قلبی بوده، ممکن است آزمایش‌های تصویر برداری جهت تایید یا رد این مسئله استفاده شوند.
از جمله آزمایش‌های تصویربرداری که اغلب جهت بررسی این موضوع مورد استفاده قرار می‌گیرند، می‌توان آزمایش اشعه ایکس، اکوکاردیوگرام، اسکن توموگرافی کامپیوتری و همچنین تصویربرداری رزونانس مغناطیسی را نام برد.
در برخی موارد از تست‌های تشخیصی نظیر الکتروکاردیوگرام، تست تیلت و تست استرس یا ورزش جهت شناسایی مشکلاتی که در قلب و سایر سیستم‌های بدن وجود دارند، بهره می‌گیرند. هر موقع که متوجه علائم افت فشار خون شدید، بهتر است کار تشخیص علت آن را به دست پزشک متخصص بسپارید تا خطایی در این زمینه رخ ندهد و مشکلات بیشتری نیز به وجود نیاید.
بهترین زمان برای مراجعه به پزشک
بسیاری از افراد زمانی که علائم فشار خون پایین را مشاهده می‌کنند، اقدامات درمانی لازم را به موقع انجام نمی‌دهند و به همین دلیل، دچار مشکلات جدی همچون بیماری‌های قلبی می‌شوند. در حالی که باید هر موقع که فشار خون به صورت ناگهانی کاهش می‌یابد، سریعاً به پزشک مراجعه نمایید.
در صورت داشتن علائم مشکوک، بهتر است از یک پزشک با تجربه مشاوره لازم را بگیرید، زیرا علائم فشار پایین خون می‌توانند نشان دهنده بیماری‌های خطرناکی باشند. اگر فشار خون بیشتر از حد نرمال کاهش یابد، ممکن است اکسیژن کافی و خون به اندام‌های حیاتی نظیر مغز نرسد. در نتیجه، فرد بیمار به مراقبت‌های فوری پزشکی نیاز پیدا می‌کند.
مراقبت‌های فوری پزشکی نیز اگر به موقع و در زمان مناسب صورت نگیرد، ممکن است فرد جان خود را از دست بدهد. از این جهت توصیه می‌شود در زمان‌های ضروری، حتما با اورژانس تماس بگیرید یا این که خودتان را به بیمارستان برسانید.
درمان فشار خون پایین در منزل
حالا که به خوبی با فشار خون پایین، علت افت فشار خون، نحوه تشخیص و علائم فشار پایین آشنا شدید، بهتر است راهکارهای درمانی آن را هم به خوبی بشناسید تا در مواقع لازم از آن‌ها بهره بگیرید.
بیشتر افراد می‌توانند با ایجاد تغییر در رژیم غذایی و همچنین سبک زندگی، فشارخون پایین خود را به شکل مؤثری درمان کنند و زندگی سالمی داشته باشند. با توجه به علت و علائم موجود، ممکن است پزشک توصیه‌های مختلفی داشته باشد و بیماران باید به خوبی آن‌ها را رعایت کنند.
افرادی که قصد درمان فشار خون پایین در منزل را دارند، می‌توانند با رعایت کردن اقدامات احتیاطی، ورزش‌های ملایم را انجام دهند. این ورزش‌ها به افزایش سطح فشار خون بسیار کمک می‌کنند و می‌توانند روند درمانی را تسریع ببخشند. البته بهتر است تا حد امکان از انجام ورزش‌هایی که در آن‌ها نیاز به تغییر موقعیت سریع وجود دارد، خودداری کنید تا بیماری‌تان تشدید نشود.
دقت داشته باشید مواد خوراکی و غذایی که سرشار از کربوهیدرات بالا هستند، نسبت به سایر مواد غذایی بسیار سریع‌تر هضم خواهند شد. این موضوع در برخی موارد میتواند موجب افت شدید فشارخون شود. به همین دلیل سعی کنید در برنامه غذای‌تان، مصرف کربوهیدرات را به میزان کافی کاهش دهید.
درمان فشار خون پایین در منزل اصلا کار دشواری نیست و تمام افراد با در نظر گرفتن یک‌سری موارد اصولی بسیار ساده، می‌توانند این کار را انجام دهند. بنابراین اگر شما هم به فکر درمان این مشکل در منزل هستید، بهتر است از نمک بیشتری در برنامه غذایی‌تان استفاده کنید زیرا سدیم در افزایش فشار خون نقش مؤثری دارد.
البته توجه داشته باشید اگر فشار خون بیشتر از حد نرمال افزایش یابد، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی نیز بیشتر خواهد شد. بنابراین برای افزایش مصرف سدیم حتما از دکتر قلب، سوالات خود را بپرسید تا راهنمایی‌های لازم را به بهترین شکل ممکن دریافت کنید.
با افزایش مصرف آب و مایعات، می‌توانید علائم افت فشار خون را بسیار کاهش دهید و درمان مفیدتری داشته باشید. برای این‌که علاوهبر افت فشار خون، دچار مشکلات قلبی و عروقی نیز نشوید، بهتر است مصرف دخانیات و همچنین مواد حاوی الکل را هم از زندگی خود حذف کنید.
با رعایت کردن این موارد کاربردی، می‌توانید خیلی راحت فشار خون خود را به شکل عادی تنظیم کنید و از زندگی لذت ببرید. امروزه اکثر پزشکان و متخصصان نیز به جای مصرف داروهای شیمیایی مضر، توصیه می‌کنند با کمک روش‌های خانگی درمان خود را ادامه دهید.
البته اگر وضعیت بیماری‌تان بسیار وخیم باشد، ممکن است پزشک در ابتدا به شما مصرف برخی داروها را تجویز کند و در کنار آن‌ها تأکید به انجام این موارد هم داشته باشد. پس در هر صورت شما باید زیر نظر پزشک، درمان خود را ادامه دهید تا روند درمان‌تان به تأخیر نیفتد و شاهد نتایج عالی‌تری باشید.
سخن پایانی
بیمارانی که علائم فشار خون پایین را نادیده می‌گیرند، ممکن است با مشکلات بسیار جدی مواجه شوند زیرا این مسئله میتواند نشان دهنده نوعی خونریزی داخلی یا واکنش آلرژیک نیز باشد. به همین دلیل اگر می‌خواهید جان‌تان به خطر نیفتد و قلب، مغز یا سایر اندام‌های حیاتی‌تان با کمبود اکسیژن و مواد مغذی مواجه نشوند، توصیه می‌شود در زمان‌های مناسب نسبت به درمان اصولی اقدام نماید.
سوالات متداول
چه داروهایی برای درمان فشار خون پایین مناسب هستند؟
اگر درمان فشار خون پایین در منزل چندان مؤثر نبود، ممکن است به درمان دارویی احتیاج داشته باشید. در حال حاضر داروهای زیادی وجود دارند که می‌توانید جهت درمان افت فشار خون از آن‌ها بهره بگیرید اما توجه داشته باشید که این داروها باید حتما با توجه به تجویز پزشک مصرف شوند. میدودرین و فلودروکورتیزون از جمله داروهایی هستند که به در انواع فشار خون پائین کمک می‌کنند و منجر به تقویت احتباس سدیم توسط کلیه‌ها می‌شوند.
افت فشار خون چه عوارضی را به دنبال دارد؟
فشار خون پایین شدید، میتواند در برخی موارد موجب ایجاد شوکهای خطرناکی همچون شوک انسدادی، هیپوولمیک، شوک توزیعی یا وازوژونیک، شوک کاردیوژنیک و شوک قلبی شود. در صورت بیتوجهی به علائم فشار خون پایین احتمال دارد که علاوهبر این شوکها، سیستم قلبی و عروقیتان نیز دچار مشکلات جدی شود.
بدون دیدگاه