آنژیوگرافی قلب در واقع نوعی عکسبرداری اشعه ایکس از عروق خونی است که پزشکان با استفاده از آن می‌توانند راحت‌تر بیماری‌های مربوط به قلب را تشخیص دهند. در این نوع عکسبرداری خیلی سریع ناهنجاری‌های عروق خونی تشخیص داده می‌شود. با تشخیص اولیه این ناهنجاری‌ها و درمان اورژانسی نیز خطر مرگ به علت حمله قلبی بسیار کاهش پیدا می‌کند.
معمولاً زمانی که پزشک متوجه نشانه‌های گرفتگی عروق قلب در آزمایشات شود، دستور آنژیوگرافی می‌دهد و بیمار باید برای جلوگیری از ایجاد خطراتی همچون ایست قلبی، حتما این آزمایش را انجام دهد. آنژیوگرافی در برخی مواقع به علت وجود درد غیر عادی در قفسه سینه، سابقه سکته قلبی و سابقه نارسایی قلبی نیز انجام می‌شود.
به طور کلی می‌توان گفت علت آنژیوگرافی قلب این است که پزشک متوجه شود در جریان خون محدودیت یا مشکلی وجود دارد یا این که همه چیز حالت نرمال است. از این رو اگر می‌خواهید اطلاعات کامل‌تری درباره دلایل استفاده از آنژیوگرافی، مراحل انجام، مزایا و معایب آنژیوگرافی قلب و مراقبت‌های قبل و بعد از آن به دست آورید، توصیه می‌کنیم تا انتهای مقاله همراه ما بمانید.
نحوه انجام آنژیوگرافی قلب
آنژیوگرافی یکی از مهم ترین آزمایشاتی است که پزشک با کمک آن می‌تواند عروق خونی مسدود شده را مشخص کند و طیف وسیعی از بیماری‌های قلبی عروقی مانند تصلب شرایین، آترواسکلروز، آنوریسم و استنوز عروق تشخیص دهد.
قبل از انجام این آزمایش، پزشک به خوبی نحوه آماده سازی برای انجام آنژیوگرافی را به مراجعه کننده توضیح می‌دهد و از وی می‌خواهد که اقدامات لازم را به خوبی انجام دهد تا مشکلی در نتایج ایجاد نشود. برای انجام آنژیوگرافی قلب حتما یک همراه با خود داشته باشید تا پس از اتمام آزمایش، شما را تا خانه همراهی کند و مراقب‌تان باشد.
در صورتی که از دارو و مکمل‌های خاصی استفاده می‌کنید یا این که به چیزی حساسیت دارید، حتماً این مسائل را با پزشک خود در میان بگذارید. برای انجام آنژیوگرافی لازم است مدارک احراز هویت را به صورت کامل به پزشک خود ارائه دهید.
بعد از آن پرستار شما را به اتاق مخصوص عکسبرداری راهنمایی می‌کند و از شما می‌خواهد که لباس‌های بیمارستانی را به تن کنید. بعد از پوشیدن لباس، پرستار یک لاین وریدی را به مچ یا دست‌تان وارد می‌کند و علائم حیاتی مانند ضربان قلب، وزن، فشارخون و درجه تب را هم اندازه گیری می‌نماید.
دقت داشته باشید نحوه انجام آنژیوگرافی قلب بسیار راحت است و از این جهت نیازی به بیهوشی ندارد. البته در برخی مواقع برای این که احساس آرامش بیشتری داشته باشید، پزشک یک آرام بخش خفیف را به شما می‌دهد. بعد از آن پزشک ناحیه‌ای که قرار است کاتتر به آن وارد شود را بی‌حس و ضد عفونی می‌کند و سپس برش کوچک بر روی پوست ایجاد می‌کند تا کاتتر خیلی راحت به داخل شریان وارد شود.
بعد از ورود کاتتر به بدن، با دقت و به آرامی آن را در طول شریان حرکت می‌دهند و رنگ کنتراست را به شریان تزریق می‌کنند تا عکس اشعه ایکس گرفته شود. رنگ کنتراست در واقع موجب می‌شود شریان‌ها در تصاویر واضح‌تر نشان داده شوند. ممکن است بعد از تزریق رنگ کنتراست، در ناحیه مورد نظر مقداری احساس سوزش داشته باشید که این امر کاملا طبیعی است و اصلا جای نگرانی وجود ندارد.
پس از این که مراحل آنژیوگرافی قلب به اتمام رسید، پزشک کاتتر را از بدن‌تان خارج می‌کند و باید حدود ۱۵ دقیقه بر روی ناحیه موردنظر، فشار یکنواخت را نگه دارید تا از خونریزی داخلی جلوگیری شود. بعد از سپری شدن این زمان، پرستار شما را به بخش عمومی منتقل می‌کند. بعد از رسیدن نتایج، پزشک موارد لازم را با شما در میان می‌گذارد و اگر مشکلی وجود داشته باشد، اقدام به درمان دقیق‌تر می‌کند.
اقدامات پیش از آنژیوگرافی قلب
- برخی مواقع ممکن است آنژیوگرافی به شکل اورژانسی صورت بگیرد اما معمولاً این آزمایش با برنامه‌ریزی قبلی انجام خواهد شد. از این رو شما باید خود را به خوبی آماده کنید و به توصیه‌های پزشک نیز توجه کافی داشته باشید.
- برای انجام آنژیوگرافی حتما سر تایم مشخص شده در بیمارستان حضور داشته باشید و سوابق پزشکی خود را با متخصص قلب در میان بگذارید.
- همان طور که در ابتدا نیز گفته شد پزشک قبل از تصویربرداری، به خوبی درباره نحوه انجام، مزایا و معایب آنژیوگرافی با شما صحبت می‌کند. اما اگر همچنان سوال خاصی داشتید، بهتر است حتما پاسخ آن را از پزشک خود بپرسید تا بعدا به مشکل برنخورید.
- زیر نظر پزشک آزمایش خون و معاینات فیزیکی را برای بررسی سلامت عمومی خود انجام دهید.
- اگر بیماری جدی دارید یا این که دارویی مصرف می‌کنید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید تا در صورت نیاز برای انجام آنژیوگرافی مصرف آن‌ها قطع شود.
- در اغلب مواقع توصیه می‌شود پیش از انجام آنژیوگرافی چیزی نخورید و برای ۶ الی ۸ ساعت ناشتا باشید.
- درباره مصرف داروها بعد از آنژیوگرافی نیز از پزشک خود سوال کنید و حتما طبق دستور و نظر پزشک از آن‌ها استفاده نمایید.
- افرادی که دچار دیابت هستند، بهتر است صبح روزی که قرار است آنژیوگرافی قلب را انجام دهند، داروهای انسولین، متفورمین، هپارین و گلی بن کلامید را قطع کنند.
- توجه داشته باشید بررسی و چک کردن فشارخون برای افرادی که دچار دیابت یا فشارخون بالا هستند، الزامی است.
مراقبت‌های بعد از آنژیوگرافی قلب
- بعد از انجام عکسبرداری، زمانی که به بخش ریکاوری منتقل شدید، حتماً چند ساعت دراز بکشید تا ناحیه برش خورده شده دچار خونریزی نشود.
- معمولاً بعد از انجام آنژیوگرافی می‌توانید به خانه برگردید و به استراحت بپردازید؛ اما در صورتی که پزشک تشخیص به بستری شدن داد، بهتر است در بیمارستان بمانید.
- حتما علت آنژیوگرافی قلب را از پزشک خود بپرسید و نتایج آزمایش را نیز دریافت کنید.
- بعد از این که نتایج آزمایش آنژیوگرافی مشخص شد، بهتر است جزئیات آن توسط یک متخصص قلب مورد بررسی قرار بگیرد و همچنین در صورت نیاز حتما تحت درمان قرار بگیرید.
- بهتر است در ۲۴ ساعت اولیه بعد از انجام آنژیوگرافی، تنها نباشید. به همین علت از شخصی بخواهید که هنگام استراحت همراه شما بماند و مراقبت‌تان باشد.
- پس از این که آنژیوگرافی را انجام دادید، می‌توانید غذا یا نوشیدنی میل کنید و به فعالیت‌های عادی خود برگردید. البته بهتر است در چند روز اول، ورزش‌های سنگین انجام ندهید و همچنین بیش از حد فعالیت نداشته باشید.
- از آن جایی که رنگ کنترل از راه ادرار دفع خواهد شد، بهتر است در طول روز به میزان کافی آب و مایعات بنوشید تا رنگ سریع‌تر از بدن خارج شود.
- احتمالا برای چند روز بعد از آنژیوگرافی قلب در ناحیه مورد نظر که برش خورده است، درد یا کبودی خواهید داشت اما این مسئله عادی است و نیازی به درمان ندارد.
- پیش از رفتن به خانه، داروهای‌تان را با پزشک بررسی کنید و به موقع آن‌ها را مصرف کنید.
- حداقل روزی ۱ بار ناحیه ورود کاتتر را با استفاده از صابون بچه و آب بشورید تا به خوبی ضد عفونی شود و باکتری‌ها در آن جا تجمع نکنند. بعد از شستشوی ناحیه برش خورده نیز بهتر است به آرامی آن را خشک کنید و اجازه ندهید برای مدت طولانی مرطوب بماند.
- هنگام شستشوی محل ورود کاتر مواظب باشید روی آن را با استفاده از لیف نسایید.
- در ناحیه زخم از لوسیون، کرم و روغن‌های مختلف استفاده نکنید و فقط از داروهایی که پزشک برای شما تجویز کرده، بهره بگیرید.
- برای بهبود سریع‌تر بهتر است تا یک هفته بعد از آنژیوگرافی حمام نکنید و یا این که به استخر، سونا و جکوزی نروید.
- به خوبی مزایا و معایب آنژیوگرافی قلب را بشناسید و اگر زمانی متوجه علائم غیر طبیعی شدید، سریع به بیمارستان مراجعه کنید.
- بعد از گذشت ۱ روز اگر قصد داشتید در منزل پانسمان خود را باز کنید، برای راحت‌تر شدن کار بهتر است با استفاده از آب گرم ابتدا آن را مرطوب کنید.
- پس از بازکردن پانسمان، حتما روی زخم را با چسب زخم به طور کامل بپوشانید.
زمان لازم برای انجام آنژیوگرافی قلب
به طور کلی برای انجام تست آنژیوگرافی ۳۰ الی ۴۵ دقیقه زمان احتیاج است و در طول این مدت پزشک می‌تواند به راحتی عکسبرداری‌های لازم را انجام دهد. البته دقت داشته باشید در صورتی که علاوه‌بر آنژیوگرافی به آنژیوپلاستی نیز احتیاج باشد، کار مدت بیشتری طول می‌کشد.
بهتر است بدانید هنگام انجام آنژیوگرافی، ریتم و ضربان قلب‌تان توسط یک مانیتور نشان داده می‌شود. از این رو اگر در حین عکسبرداری احساس ناراحتی کردید، سریعاً به پزشک خود اطلاع دهید.
بیشتر بخوانید:
مهم ترین عوارض یا خطرات آنژیوگرافی قلب
به طور کلی می‌توان گفت عوارض آنژیوگرافی قلب بسیار ناچیز است زیرا این آزمایش بدون درد یا ناراحتی انجام می‌شود. البته گاهی اوقات ممکن است بیمار دچار تپش قلب شود و این امر کاملاً طبیعی است. برخی افراد بعد از آنژیوگرافی دچار حالت تهوع یا استفراغ می‌شوند و این حالت‌ها نیز به صورت موقت هستند و خیلی سریع برطرف خواهند شد.
توجه داشته باشید افراد سالمند و مبتلایان به دیابت بیشتر در معرض خطرات آنژیوگرافی قلب هستند. از جمله این خطرات می‌توان خونریزی، واکنش آلرژیک به بی‌حسی موضعی، آسیب به دیواره قلب و درد در ناحیه ورود کاتتر را نام برد.
در صورتی که هنگام ورود کاتتر به بدن، بیمار دچار مشکل شود پزشک به سرعت از داروهای لازم استفاده می‌کند تا مشکل بیمار حل شود. به همین علت اصلا جای نگرانی وجود ندارد و نیازی نیست دچار استرس یا ترس شوید. ناگفته نماند بیشتر خطرات آنژیوگرافی قلب زمانی قابل مشاهده هستند که کاتتر به صورت مستقیم وارد قلب شود.
افرادی که به رنگ کنتراست واکنش آلرژیک دارند، باید قبل از انجام دادن آنژیوگرافی حتما داروهای لازم را دریافت کنند تا خطر این واکنش را کاهش دهند. اگر در محل زخم دچار خونریزی شدید، بهتر است دست به اقدامات خودسرانه نزنید زیرا این مشکل بعد از چند روز بهبود می‌یابد. در صورتی که خونریزی پوست خیلی ادامه داشت، بهتر است با پزشک خود تماس بگیرید و این موضوع را با وی در میان بگذارید.
یکی دیگر از عوارض آنژیوگرافی قلب که در اکثر مواقع به صورت موقت مشاهده می‌شود، کبودی پوست است. این کبودی به دلیل ورود کاتتر به پوست ایجاد می‌شود و تقریبا بعد از گذشت ۱ الی ۲ هفته نیز به طور کامل از بین خواهد رفت.
مزایای آنژیوگرافی قلب
دقت داشته باشید آنژیوگرافی راه درمان نیست بلکه با کمک آن می‌توان بیماری‌های موجود را راحت‌تر تشخیص داد و بهتر برای درمان آن‌ها اقدام کرد. در این روش وضع عروق قلب بیمار به خوبی مشخص می‌شود و پزشک می‌تواند نوع درمان را با اطمینان خاطر بیشتری مشخص نماید.
این آزمایش یا تصویربرداری مزایای زیادی دارد و افرادی که از آن بهره بگیرند، می‌توانند هزینه‌ها و عوارض بعد از جراحی را تا حدود زیادی کاهش دهند. همچنین هنگامی که بیماری قلبی دقیق‌تر تشخیص داده شود، دوره بستری بیمار نیز کوتاه‌تر خواهد شد.
بیماران پس از انجام این تست، بدون محدودیت و مشکل می‌توانند کارها و فعالیت‌های عادی روزمره خود را انجام دهند زیرا آنژیوگرافی بدون دوره نقاهت است و در اکثر شرایط نیازی به بستری شدن ندارد. البته بهتر است یک روز اول را به میزان کافی استراحت کنید تا بدن‌تان ضعیف نشود و قدرت کافی برای بهبود را داشته باشد.
این روش در مقایسه با جراحی باز بسیار کم‌خطرتر بوده و امکان درمان یا تشخیص بیماری از طریق آن خیلی راحت‌تر است. مراقبت‌های بعد از آنژیوگرافی قلب نیز بسیار ساده است و افراد می‌توانند خیلی راحت از آن‌ها پیروی کنند. تقریباً تمام بیمارستان و پزشکان متخصص نیز می‌توانند به سادگی و در سریع ترین زمان ممکن آنژیوگرافی را انجام دهند.
سخن پایانی
اگر زمانی پزشک آنژیوگرافی را برای‌تان توصیه کرد، بهتر است نسبت به این موضوع بی‌تفاوت نباشید و در سریع ترین زمان ممکن این تست را انجام دهید. زیرا همان طور که در ابتدای مقاله هم گفته شد، پزشک با کمک این روش، جریان خون قلب به دیگر اندام‌های بدن را مورد بررسی قرار می‌دهد و اگر متوجه نتایج غیر عادی شود، خیلی سریع بهترین راه درمان را پیشنهاد می‌کند.
بعد از انجام آنژیوگرافی قلب برای بررسی دقیق آن باید به صورت مجدد به پزشک مراجعه کنید و در صورت نیاز، تحت درمان قرار بگیرید. تا حد امکان نیز سعی کنید موارد مهمی که در این مقاله ذکر شد و توصیه‌های پزشک خود را نادیده نگیرید و حتما به آن‌ها عمل کنید تا اگر مشکلی وجود دارد، سریع‌تر برطرف شود.
آرامش قلب شما با کلینیک دکتر قلب
بدون دیدگاه