از جمله رایج ترین مشکلات و نقص‌های قلبی در بین افراد، می‌توان انواع بیماری های قلبی مادر زادی را نام برد. بیماری قلبی مادر زادی در واقع مشکلی در ساختار قلب است که از زمان تولد تشخیص داده می‌شود و می‌تواند در رگ‌های نزدیک به قلب، دیواره‌های قلب و همچنین دریچه‌های قلب رخ دهد. افرادی که در زمان لازم نسبت به درمان این بیماری اقدام نکنند، ممکن است با قطع شدن جریان طبیعی خون از قلب مواجه شوند و سلامت‌شان به خطر افتد.
از این رو ما قصد داریم جهت افزایش آگاهی شما، در ادامه مطب به طور جامع درباره بیماری های مادر زادی قلبی، علائم، درمان، نحوه تشخیص و همچنین تأثیرات آن‌ها بر روی قلب بپردازیم و اطلاعات مفیدی را در اختیارتان قرار دهیم، پس همراه ما بمانید.
معرفی انواع بیماری های قلبی مادر زادی
همان طور که در ابتدای مقاله نیز گفته شد، انواع بیماری های قلبی مادر زادی از زمان تولد وجود دارند و می‌توان به راحتی آن‌ها را حتی در دوران حاملگی نیز تشخیص داد. در اصل داشتن آگاهی کافی از این بیماری و بررسی منظم آن می‌تواند جلوی بروز مرگ بسیاری از نوزادان را بگیرد زیرا بیماری‌های قلبی مادر زادی به عنوان اصلی ترین علت مرگ و میر در دنیا شناخته شده‌اند. در ادامه مقاله همراه ما باشید تا شما را با انواع این بیماری آشنا کنیم.
- بیماری تک بطنی
به طور کلی وظیفه دریچه‌های داخل قلب، کنترل کردن جریان خون بوده و اگر زمانی این دریچه‌ها گشاد یا تنگ شوند، پمپاژ خون در قلب با مشکل مواجه خواهد شد. یکی از مهم‌ترین بیماری‌های قلبی مادر زادی، مربوط به دریچه قلب است که نباید نسبت به آن بی‌تفاوت باشید زیرا افرادی که تاثیر بیماری های مادر زادی بر روی قلب را نادیده می‌گیرند، در آینده با مشکلات جدی‌تری مواجه خواهند شد.
در قلب سالم و عادی، ۲ حفره یا بطن پمپ کننده وجود دارد که خون را به سایر قسمت‌ها می‌فرستند. بطن چپ، به شکل مرتب خونی که دارای اکسیژن است را از دهلیز چپ می‌گیرد و به سایر اندام‌‌ها ارسال می‌کند. دقت داشته باشید که طی این فرایند، خون اکسیژن‌دار با خون بدون اکسیژن ترکیب نمی‌شود. افرادی که به بیماری قلبی مادر زادی تک بطنی مبتلا هستند، تنها یک بطن دارند.
این اختلال در سیستم پمپاژ خون به ریه و سایر قسمت‌های بدن، موجب ترکیب شدن خون بدون اکسیژن با خون اکسیژن‌دار خواهد شد. نوزادانی که دچار این مورد از انواع بیماری های قلبی مادر زادی هستند، در صورت عدم درمان پوست، ناخن و لب‌های‌شان به مرور آبی می‌شود و ممکن است به مرور زمان دچار سکته قلبی، نارسایی قلبی و یا مرگ شوند.
- سندروم آیزن منگز
وجود داشتن سوراخ در دیواره بین بطن یا دهلیزهای قلب، باعث ایجاد اختلال در جریان خون خواهد شد. برای برطرف کردن این مشکل، نیاز است که قلب بیشتر و سریع‌تر از حالت نرمال کار کند. پس بهتر است در صورت مشاهده آن حتما به دکتر قلب مراجعه کنید تا مورد معاینات لازم قرار بگیرید.
توجه داشته باشید سندروم آیزن منگز به عنوان یک اختلال قلبی مادرزادی، در جداره بطنی سوراخی ایجاد می‌کند. این نقص می‌تواند باعث افزایش فشار خون شود و قابل درمان نیست. به علت وجود این مشکل، جریان خونی که به طرف ریه هدایت می‌شود دچار اختلال خواهد شد و حجم بیشتری از خون به آن وارد می‌شود.
این گزینه از انواع بیماری های قلبی مادر زادی به مرور زمان می‌تواند رگ‌های ریوی را هم دچار مشکل کند. سندروم آیزن منگز در نوزادان و نوجوانان می‌تواند رخ دهد و افرادی که به آن دچار هستند، نباید فعالیت بدنی شدیدی داشته باشند.
- آترزی ریه
زمانی که در شکل گیری رگ خونی یا دریچه ریوی نقصی وجود داشته باشد، امکان فرستادن خون بدون اکسیژن به ریه سخت خواهد شد. در چنین شرایطی عملکرد رگ‌های خونی و شریان‌ها که خون را به قلب می‌برند، با مشکل مواجه می‌شود.
افرادی که دچار آترزی ریه هستند، جریان خون در بدن‌شان کاهش می‌یابد و عوارض زیادی را مشاهده خواهند کرد. به همین علت اگر شما یا اطرافیان‌تان به این بیماری قلبی مبتلا هستید، حتما در اولین فرصت از سایت دکتر قلب اقدام به دریافت نوبت کنید تا به بهترین شکل ممکن، توسط پزشکی باتجربه درمان شوید.
- بیماری لوپوس
یکی دیگر از انواع بیماری های قلبی مادر زادی که اختلالی خود ایمنی بوده، بیماری لوپوس نام دارد. در این بیماری دو نوع آنتی بادی اتو ایمیون که anti-La(SSB) و anti-Ro (SSA) نام دارند، تولید شده است و هر کدام از آن‌ها دارای توانایی عبور از جفت هستند. اگر زمانی این آنتی بادی‌ها به جنین برسند، بر روی ضربان قلب آن اثرات مخربی را به جای می‌گذارند و ممکن است به مرگ داخل رحمی جنین منجر شوند.
- تترالوژی فالوت
تترالوژی فالوت قلب نیز نمونه‌ای دیگر از انواع بیماری‌های مادرزادی قلبی محسوب می‌شود که به علت نقص در تکامل قلب جنین ایجاد خواهد شد. این بیماری سطح اکسیژن در خون را کاهش می‌دهد و باعث کبود شدن رنگ پوست می‌شود.
- سندروم هیپوپلاستی
در سندروم هیپوپلاستی، قسمت چپ قلب به شکل نرمال رشد نمی‌کند و همین امر موجب اختلال در پمپاژ خون از این بخش خواهد شد. در واقع تاثیرات عوامل ژنتیکی روی قلب موجب به وجود آمدن این بیماری می‌شوند و والدین قبل از اقدام به بارداری باید حتما آزمایشات لازم را انجام دهند و اطمینان حاصل نمایند که عوامل ژنتیکی موجب آسیب دیدگی قلب جنین نمی‌شوند.
- کانال اتریواستاتیک
بیماری قلبی مادر زادی کانال اتریواستاتیک نیز باعث مختل شدن جریان خون در قلب می‌شود. این بیماری قلبی، زمانی به وجود می‌آید که یک سوراخ در قلب شکل بگیرد و از این طریق بطن از ناحیه آتریا جدا شود. بی‌توجهی به این موضوع می‌تواند سلامت بیمار را به خطر بی‌اندازد و باعث سکته قلبی شود.
علائم بیماری‌های قلبی مادر زادی
بعد از این که انواع بیماری های قلبی مادر زادی را شناختید، بهتر است با علائم رایج آن هم آشنا شوید. به طور معمول در مواردی که تشخیص بیماری در زمان حاملگی امکان پذیر نیست، علائم و نشانه‌های هشدار دهنده بعد از تولد نمایان خواهند شد. این علائم متناسب با شدت و نوع بیماری در افراد، متفاوت بوده اما در کل شامل موارد زیر می‌شوند:
- سرگیجه
- ضعف و خستگی مداوم
- تنگی نفس
- تورم
- غش کردن
- ایجاد اختلال در رشد عضلات و اندام‌های بدن
- عفونت‌های تنفسی
- سوفل قلب
- تغییر رنگ پوست، ناخن و لپ
- گردش خون ضعیف
- عفونت ریه
- افزایش وزن
- درد در قفسه سینه
عوامل مؤثر در ایجاد نقص مادر زادی قلب
- دیابت مادری
- سابقه سقط مکرر جنین
- ریز بودن جنین نسبت به سن حاملگی
- وجود ناهنجاری‌های کروموزوی
- عفونت‌های حاملگی
- مصرف مشروبات الکلی
- وجود بیماری قلبی در خانواده
- فشارخون بالا
- سیگار کشیدن
- اختلالات تیروئید مادر
- صرع
- مصرف داروهای ضد تشنج
- برخورد اشعه x به مادر در دوران ابتدایی بارداری
راهکارهای مناسب جهت پیشگیری از بیماری‌های قلبی مادر زادی
مادرانی که می‌خواهند شاهد تاثیرات عوامل ژنتیکی روی قلب نوزادان خود نباشند، باید پیش از بارداری برخی اقدامات لازم را انجام دهند. بنابراین اگر شما هم قصد باردار شدن را دارید و داروهای خاصی مصرف می‌کنید، بهتر است زیر نظر متخصص قلب اقدامات لازم را انجام دهید و با پزشک خود نیز درباره داروهای بدون نسخه یا تجویزی که مصرف می‌کنید، مشورت نمایید.
افرادی که به دیابت مبتلا هستند، پیش از بارداری باید به شکل مناسبی سطح قند خون‌شان را کنترل کنند و برای مدیریت بیماری نیز در دوران بارداری هم توصیه‌های لازم را دریافت نمایند. به موقع برای واکسینه شدن اقدام کنید و در مورد راهکارهای پیشگیری و واکسیناسیون نیز سوالات خود را از پزشک بپرسید.
در صورتی که دارای سابقه خانوادگی نقص مادرزادی قلب هستید، درباره غربالگری ژنتیکی هم از پزشک سوال کنید تا بهتر راهنمایی شوید. اگر می‌خواهید به انواع بیماری های قلبی مادر زادی دچار نشوید، تا حد امکان از مصرف داروهای غیر قانونی و الکل در دوران بارداری دوری کنید و سبک زندگی سالمی را برای خود انتخاب نمایید.
سعی کنید خیلی بی‌تحرک نباشید و زیر نظر دکتر قلب ورزش‌های مناسبی را انجام دهید. البته انجام ورزش‌های سنگین در این دوران اصلا توصیه نمی‌شود و نباید فعالیت‌هایی که موجب ایجاد فشار سنگین بر روی قلب می‌شوند را انجام دهید.
روش‌های تشخیص بیماری قلبی مادرزادی
در اکثر مواقع می‌توان نقص‌های مادرزادی قلب را در دوران بارداری از طریق سونوگرافی تشخیص داد. در اصل اگر دکتر متوجه ضربان غیر طبیعی قلب جنین شود، ممکن است انجام آزمایش‌هایی نظیر اسکن MRI، اکوکاردیوگرام و یا اشعه ایکس قفسه سینه را جهت بررسی دقیق‌تر است اختلال، تجویز نماید.
از آن جایی که تاثیر بیماری های مادر زادی بر روی قلب اهمیت زیادی دارد، شما باید در صورت داشتن سابقه بیماری قلبی خانوادگی حتما موضوع را با پزشک در میان بگذارید. در آزمایش اکوکاردیوگرام، پزشک تصویر قلب را می‌گیرد و از این طریق به بررسی مشکلات یا بیماری‌های موجود می‌پردازد.
تشخیص بیماری‌های قلبی مادرزادی از طریق کاتتریزاسیون قلب نیز امکان پذیر است. در این روش رایج، پزشک متخصص قلب و عروق لوله‌ای منعطف و بسیار نازک که کاتتر نام دارد را از طریق رگ کشاله ران یا بازو به سمت قلب هدایت می‌کند و سپس یک ماده را برای انجام عکسبرداری بهتر به بیمار تزریق می‌کنند.
با کمک اشعه ایکس قفسه سینه هم می‌توان خیلی راحت علائم نارسایی قلب و نقص‌های مادرزادی را تشخیص داد. الکتروکاردیوگرام یکی دیگر از بهترین روش‌های تشخیص انواع بیماری های قلبی مادر زادی است. این آزمایش در واقع میزان فعالیت الکتریکی قلب را می‌سنجد و عوارض قابل توجهی هم ندارد.
MRI نیز عملکرد و ساختار قلب را بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که مشکل قلبی مادرزادی چگونه است. توجه داشته باشید برای تشخیص بیماری قلبی مادرزادی باید با توجه به تجویز و توصیه پزشک اقدام به انجام آزمایشات مختلف کنید.
زمان تشخیص مشکلات قلبی جنین
بهتر است بدانید به طور کلی در ۳ ماه اول بارداری، احتمال ایجاد نقص‌های قلبی در جنین بسیار زیادتر از سایر ماه‌ها بوده و به همین خاطر از هفته ۱۴ بارداری به بعد می‌توان امکان وجود این مشکلات را به راحتی شناسایی کرد. با کمک روش‌هایی که در قبل گفته شد، می‌توان حدود ۵۰ درصد از بیماری‌های مادرزادی مربوط به قلب را شناسایی کرد و برای درمان بهتر آن‌ها به موقع اقدامات لازم را انجام داد.
درمان بیماری‌های قلبی مادرزادی
دقت داشته باشید درمان انواع بیماری های قلبی مادر زادی به میزان و نوع بیماری بستگی دارد و هر کسی ممکن است نیاز به درمان خاصی داشته باشد. معمولا برخی از نوزادانی که دارای نقایص قلبی خفیفی هستند، با مرور زمان مشکل قلبی‌شان برطرف خواهد شد و نیازی به درمان خاصی ندارند.
اما بعضی دیگر ممکن است دارای نقص‌های شدیدی باشند و اگر به موقع درمان نشوند، وضعیت‌شان پیچیده‌تر شود. چنین بیمارانی باید با توجه به تجویز پزشک نسبت به درمان مناسب اقدام کنند. درمان آن‌ها می‌تواند شامل جراحی، دارو، پیوند قلب یا روش کاتتر باشد.
در حال حاضر داروهای زیادی وجود دارد که می‌توانند تاثیرات عوامل ژنتیکی روی قلب را کاهش دهند و همچنین به کارکرد بهتر قلب کمک نمایند. بیشتر این داروها جلوی ایجاد لخته خون را می‌گیرند و به تنظیم ضربان قلب نیز کمک می‌کنند.
با استفاده از دستگاه‌های قلب ایمپلنت هم می‌توان ضربان قلب را تنظیم کرد. روش کاتتر سازی یکی دیگر از روش‌های درمانی مناسب است که پزشک قلب با کمک آن بدون باز کردن قفسه سینه، نقص‌های مادر زادی قلب را ترمیم می‌کند.
در صورتی که این روش‌ها برای درمان نقص مادر زادی قلبی کافی نباشند و پزشک به نتیجه عالی نرسد، ممکن است بیمار نیاز به انجام عمل جراحی قلب باز داشته باشد. این روش همان طور که از نامش مشخص است، به صورت باز بوده و پزشک جهت برطرف کرد نقص‌های موجود، اقدام به شکفتن قفسه سینه می‌کند.
معمولا در موارد بسیار نادر احتمال دارد پیوند قلب برای رفع مشکل قلبی مادر زادی نیاز باشد. برای انجام دادن این عمل، یک قلب سالم را جایگزین قلب بیمار می‌کنند.
سخن پایانی
در این مقاله به طور کامل انواع بیماری های قلبی مادر زادی و نکات مهمی که به آن مربوط است را معرفی کردیم تا شما هم اطلاعات کافی در این زمینه داشته باشید و اجازه ندهید که سلامت خود یا اطرافیان‌تان به خطر بیافتد. پس سعی کنید به خوبی این موارد مهم را در نظر بگیرید و نسبت به درمان به موقع بیماری نیز بی‌تفاوت نباشید تا شاهد نتایج ناخوشایندی نباشید.
توصیه می‌کنیم که در صورت مشاهده هریک از علائم بیماری‌های قبلی که در این مطلب به آن‌ها اشاره شد، سریعا از طریق سایت دکتر قلب نسبت به نوبت‌گیری و مشاوره پزشکی اقدام کنید.
آرامش قلب شما با کلینیک دکتر قلب
بدون دیدگاه