تست ورزش چیست؟
تست ورزش یا تست استرس نوعی آزمون است که در آن، توانایی پاسخ‌گویی قلب به فشارهای خارجی و استرس در یک محیط کنترل شده ارزیابی می‌شود. در این آزمون، گرفتگی‌ها و تنگی‌های عروق قلب به خوبی مشخص می‌شوند و پزشک می‌تواند با توجه به نتیجه تست، بیمار را بهتر راهنمایی و درمان کند.
این تست یکی از مهم‌ترین روش‌هایی است که با کمک آن، بیماری رگ‌های کرونر قلبی را تشخیص می‌دهند. به طور معمول هنگامی که بیمار شروع به ورزش می‌کند، عضلات به خونرسانی بیشتری نیاز دارند و به همین علت نیز قلب مجبور است با قدرت بیشتر و تندتر ضربان بزند تا خون به میزان کافی به دیگر اندام‌های بدن برسد. در چنین شرایطی، قلب معمولا بیشتر از سایر اعضای بدن بیشتر فعال است و در نتیجه به خونرسانی بیشتری نیز احتیاج دارد.
تست ورزش می‌تواند تنگی‌های عروق کرونری قلب که تقریبا بیشتر از ۶۰ درصد هستند را به راحتی نشان دهد و پزشک متخصص را برای تصمیم گیری اقدامات لازم راهنمایی کند. این تست قدرت عملکرد بدن را مورد ارزیابی قرار می‌دهد و میزان تحمل فعالیت‌های بدنی افرادی که دچار بیماری‌های قلبی هستند را مشخص می‌کند.
دقت داشته باشید این تست نباید بدون تجویز پزشک انجام شود؛ زیرا تمام افراد نمی‌توانند تست استرس را انجام دهند و در صورت بی‌توجهی به این موضوع ممکن است مشکلاتی را برای سلامتی به همراه داشته باشد.
انواع تست ورزش
- دوچرخه ثابت
- تردمیل
نحوه انجام تست ورزش
برای انجام تست ورزش قلب، ابتدا بیمار توسط پزشک معاینه شده و سپس پرسش‌هایی در رابطه با سابقه بیماری قلبی از او پرسیده می‌شود. بعد از آن پزشک، فشار خون، نبض و نوار قلب بیمار را به طور دقیق ثبت می‌کنند و سپس بیمار جهت آزمون ورزش بر روی دستگاه تردمیل یا دوچرخه ثابت قرار خواهد گرفت.
بیمار باید بر روی این دستگاه‌ها راه برود یا شروع به پا زدن کند. این دستگاه‌ها ابتدا سرعتی آرام دارند اما به تدریج سرعت‌شان افزایش می‌یابد و فرد باید متناسب با آن فعالیت فیزیکی خود را ادامه دهد و حرکت کند.
برای انجام این تست به فرد بیمار الکترودهای مربوط به نوار قلبی را متصل می‌کنند تا علائم حیاتی و نوار قلب در حالت‌های مختلف توسط آن کنترل شود و تغییرات امواج در حالت ورزش به سادگی مشخص شوند. همچنین بر روی بازوی شخص بیمار یک بازوبند فشارخون بسته می‌شود و یک نوار قلب هم در حالت استراحت از وی گرفته خواهد شد. اگر شخص بیمار بتواند تا حد نهایی ضربان مجاز قلبی به فعالیت خود ادامه دهد و دچار مشکلات تنفسی و یا سرگیجه نشود، تست قطع خواهد شد و این شرایط نشان می‌دهد که شخص سالم است و مشکل قلبی ندارد. اما اگر در نوار قلبی و فشار خون تغییراتی خاص ایجاد شود، ممکن است تنگی رگ‌های کرونری تشخیص داده شود و نیاز باشد بیمار تحت درمان قرار گیرد.
آمادگی‌های لازم قبل از تست ورزش
- قبل از انجام تست استرس یا ورزش، بهتر است با پزشک خود در مورد داروهایی که مصرف می‌کنید، مشورت نمایید و در صورت لزوم مصرف آن‌ها را ۲۴ الی ۴۸ ساعت قبل از تست قطع کنید.
- اگر دچار بیماری دیابت هستید، در مورد قطع داروی قند خود حتما با پزشک مورد نظر مشورت کنید و این کار را به صورت خودسرانه انجام ندهید.
- بهتر است یک شب قبل از انجام تست، به حمام بروید.
- حداقل ۲ ساعت پیش از شروع تست، از نوشیدن و خوردن بپرهیزید و غذاهای سنگین مصرف نکنید.
- پیش از انجام تست نباید فعالیت فیزیکی شدید داشته باشید، بنابراین بهتر است خونسردی و آرامش خود را حفظ کنید و خیلی حرکت نکنید.
- تا حد امکان سعی کنید لباس‌های راحت بپوشید تا با آزادی عمل بیشتری تست را انجام دهید.
- چند ساعت قبل از انجام تست از نوشیدن نوشیدنی‌های کافئین دار و الکلی بپرهیزید.
- شب قبل از تست به خوبی استراحت کنید و به میزان کافی بخوابید.
- قبل از وارد شدن به محل انجام تست ورزش، تلفن همراه خود را خاموش کنید.
- اگر بیماری آسم دارید، داروهای اسپری‌تان را همراه با خود به محل انجام تست ببرید.
مراقبت‌های لازم بعد از تست ورزش
- این تست به صورت سر پایی انجام می‌شود و بعد از انجام آن می‌توانید به فعالیت‌های خود ادامه دهید و نیازی به مراقبت ویژه نیست.
- جواب تست را نزد یک پزشک متخصص قلب ببرید تا خطایی در تشخیص آن صورت نگیرد و به صورت دقیق بررسی شود.
- برای جلوگیری از افت فشار خون، بهتر است بعد از انجام تست ورزش دوش آب داغ نگیرید.
- پس از انجام تست استرس اگر احساس خستگی یا گرفتگی عضلات کردید، مقداری استراحت کنید و سپس فعالیت روزانه‌تان را از سر بگیرید.
- اگر بعد از تست ورزش خواستید حمام بروید، بهتر است دوش آب ولرم بگیرد.
موارد عدم استفاده از تست استرس یا تست ورزش
اگر آزمون ورزش برای بیمار خطرناک باشد، پزشک به راحتی تشخیص می‌دهد و یک روش دیگر را برای آزمایش تجویز می‌کند. در واقع هنگامی که بیمار به هر دلیلی نتواند ورزش کند یا این که ورزش کردن برای او مضر تشخیص داده شود، به جای تست ورزش باید برخی داروهای خاص را تزریق کند.
از جمله رایج ترین و معروف ترین این داروها می‌توان دی پیریدامول (پرزانتین) را نام برد. این دارو در حالت کلی، سرخرگ‌های کرونر قلب را گشاد می‌کند و موجب می‌شود خونرسانی به عضلات قلب چندین برابر شود. با تزریق این دارو، اثرات فیزیولوژیک ورزش در قلب ایجاد می‌شود و بدون این که بیمار فعالیت کند، حالت‌های شبیه به فعالیت‌های ورزشی در او ایجاد می‌شود.
همچنین اگر دچار علائم یا بیماری‌هایی نظیر انفارکتوس میوکارد، آمبولی ریه، نارسایی حاد قلبی، تب، شوک کاردیوژنیک، نارسایی کلیه، تنگی شدید آئورت، پنومونی، مسمومیت با دیژیتال، هپاتیت و دیس ریتمی های خطرناک هستید، بهتر است از تست ورزش استفاده نکنید و سراغ روش‌های دیگر بروید.
البته دقت داشته باشید در هر شرایطی بهتر است نوع آزمون قلب توسط پزشک متخصص تعیین شود و به توصیه‌های آن‌ها نیز توجه کنید تا مشکلی به وجود نیاید و نحوه درمان‌تان نیز دچار اختلال نشود.